Ciśnienie krwi jest jednym z najważniejszych parametrów, dzięki któremu dokonujemy oceny ogólnego stanu zdrowia. W szczególności stanu układu sercowo-naczyniowego. Samodzielne wykonywanie pomiarów ciśnienia krwi pozwala na wykrycie pierwszych objawów wielu chorób (zawał serca, miażdżyca czy niewydolność nerek). O tym w jaki sposób monitorować ciśnienie krwi, o czynnikach wpływających na jego podwyższenie oraz o sposobach na obniżenie ciśnienia krwi piszemy poniżej.
Co to jest ciśnienie tętnicze krwi?
Ciśnienie tętnicze jest to nacisk, jaki wywiera wypompowywana z serca krew na naczynia tętnicze. Jego wartość zależy od wielu czynników, między innymi od kondycji ścian naczyń oraz objętości krwi krążącej. Zmienia się również w zależności od pracy serca, poziomu nawodnienia, a także stanu zdrowia i wieku. Według badania NATPOL, ogólnopolskiego badania dotyczącego rozpowszechnienia czynników ryzyka chorób układu krążenia, aż 32%, czyli 9,5 miliona Polaków boryka się ze zbyt wysokim ciśnieniem tętniczym. Nieleczone podwyższone ciśnienie tętnicze może sprzyjać rozwojowi wielu chorób układu sercowo-naczyniowego, na przykład miażdżycy, chorobie niedokrwiennej serca, a także zwiększa ryzyko udarów mózgu i zawału serca. Dlatego tak ważne jest, aby utrzymywać ciśnienie tętnicze na prawidłowym poziomie, w zakresie norm dla osoby dorosłej.
Monitorowanie ciśnienia krwi
Ciśnienie tętnicze krwi powinno mierzyć się regularnie, oznaczając zarówno ciśnienie skurczowe jak i rozkurczowe. Ciśnienie skurczowe jest to ciśnienie, jakie osiąga krew podczas skurczu mięśnia sercowego, w momencie wypychania jej do naczyń, natomiast ciśnienie rozkurczowe jest ciśnieniem, jakie osiąga krew w okresie rozkurczu serca. Prawidłowo wartość ciśnienia skurczowego jest wyższa od ciśnienia rozkurczowego.
Prawidłowe ciśnienie tętnicze – normy dla osoby dorosłej
U osoby dorosłej ciśnienie tętnicze krwi nie powinno przekraczać 120/80 mmHg. Wartości ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg i rozkurczowego powyżej 90 mmHg są już uznawane za nadciśnienie tętnicze. Zatem normą dla ciśnienia tętniczego są wartości poniżej 140/90 mmHg. Jeżeli twoje wartości są wyższe, świadczy to o nadciśnieniu tętniczym. Istnieją trzy stopnie nadciśnienia:
- Nadciśnienie tętnicze 1 stopnia: ciśnienie skurczowe 140-159 mmHg / ciśnienie rozkurczowe 90-99 mmHg
- Nadciśnienie tętnicze 2 stopnia: ciśnienie skurczowe 160-179 mmHg / ciśnienie rozkurczowe 100-109 mmHg
- Nadciśnienie tętnicze 3 stopnia: ciśnienie skurczowe powyżej lub równe 180 mmHg / ciśnienie rozkurczowe wyższe lub równe 110 mmHg.
Pamiętaj, że do stwierdzenia nadciśnienia wystarczy nieprawidłowa wartość tylko ciśnienia skurczowego czy rozkurczowego. Tak więc, gdy twoje ciśnienie skurczowe wynosi 125 mmHg, a więc mieści się w granicach normy, natomiast rozkurczowe 92 mmHg, to wynik ten świadczy już o nadciśnieniu.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Pomiaru ciśnienia tętniczego możemy dokonywać za pomocą ciśnieniomierza naramiennego – szczególnie wygodne w użytkowaniu są ciśnieniomierze elektroniczne. Pomiaru powinniśmy dokonywać o stałej porze dnia, po co najmniej pięciominutowym odpoczynku w pozycji siedzącej. Należy dobrać odpowiedni rozmiar mankietu ciśnieniomierza – zbyt mały może zawyżyć wynik, a zbyt duży może go zaniżyć. Mankiet powinien być założony na gołe ramię. Podczas pomiaru nie powinno się rozmawiać ani ruszać, aby nie zawyżyć wyniku.
Co podwyższa ciśnienie tętnicze?
Istnieje wiele czynników podwyższających ciśnienie krwi. Aby utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze powinniśmy:
- Unikać nadmiernego spożycia soli – nadmiar sodu w organizmie zwiększa objętość krwi krążącej, co bezpośrednio przekłada się na podwyższenie jej ciśnienia. Jeżeli stale spożywamy zbyt dużą ilość soli, może to prowadzić do utrwalenia się wysokiego ciśnienia krwi i rozwoju nadciśnienia.
- Regularnie uprawiać aktywność fizyczną – brak wysiłku fizycznego jest znanym czynnikiem rozwoju otyłości, miażdżycy oraz nadciśnienia. Regularny trening może obniżyć skurczowe ciśnienie tętnicze średnio o 10,5 mmHg, a rozkurczowe o 7,6 mmHg. Najbardziej efektywny w obniżaniu ciśnienia tętniczego jest wysiłek o umiarkowanej intensywności, na przykład spacerując 5-7 razy w tygodniu po 30-40 minut.
- Unikać stresu – stres jest znanym czynnikiem, mogącym podwyższyć prawidłowe ciśnienie krwi. Kiedy się stresujemy, nasz układ współczulny ulega aktywacji, co prowadzi do skurczu naczyń krwionośnych i przyspieszenia częstości pracy serca, co w efekcie zwiększa ciśnienie krwi.
- Zdrowo się odżywiać – produkty przetworzone, o wysokiej zawartości tłuszczów nienasyconych i trans, zwiększają stężenie we krwi „złego” cholesterolu (LDL), a obniżają poziom „dobrego” (HDL). W efekcie może przyspieszać to rozwój miażdżycy i prowadzić do podwyższenia ciśnienia krwi do wartości patologicznych. Nasza dieta powinna być bogata w warzywa, owoce oraz produkty zbożowe.
Jak obniżyć ciśnienie tętnicze do prawidłowego poziomu?
Łagodne nadciśnienie można obniżyć do normy za pomocą zmiany stylu życia, na przykład poprzez zdrowe odżywianie, mniejsze spożycie soli i regularną aktywność fizyczną na umiarkowanym poziomie. Jeżeli twoje ciśnienie znacznie przekracza normę, tj. zdiagnozowano u ciebie nadciśnienie tętnicze 2 i 3 stopnia, prawdopodobnie konieczne będzie wdrożenie leczenia farmakologicznego. W celu obniżenia ciśnienia tętniczego stosuje się blokery kanału wapniowego, na przykład amlodypinę, a także leki o działaniu diuretycznym. Dodatkowo wspomagająco zalecana jest zmiana stylu życia tak samo, jak w przypadku nadciśnienia łagodnego.
Różnorodne ciśnieniomierze dostępne są w ofercie sklepu medycznego Kredos